Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου· λόγος εἰς τὴν Ἁγίαν Πεντηκοστήν.

Συλλογίσου ἀγαπητέ, πὼς τὸ Πανάγιον Πνεῦμα ὅταν κατέβη εἲς τὸ ὑπερῷον ἐν εἴδει πυρίνων γλωσσῶν, ὡσὰν ἔνας σφοδρότατος ἄνεμος καὶ βροντὴ, ἐγέμισεν ὅλον τὸν οἶκον, εἰς τὸν οποίον ἦσαν καθήμενοι οἱ θεῖοι Ἀπόστολοι καὶ επροσηύχοντο, «καὶ ἐπλήρωσε τὸν οἶκον, οὐ ἦσαν καθήμενοι»(Πραξ. 'β 2) καὶ τὸν ἔκαμεν ὡσὰν μιᾷ κολυμβήθραν, ὡς λέγει ὁ Θεσσαλονίκης Γρηγόριος, δία νᾷ βαπτίσῃ τοὺς Ἀποστόλους με τὴν θείαν χάριν του, περί του ὁποίου τούτου βαπτίσματος προεῖπεν εἰς αὐτοὺς ὁ Κύριος «ὑμεῖς δὲ βαπτισθήσεσθε ἐν Πνεύματι ἁγίῳ οὐ μετὰ πολλὰς ταύτας ἡμέρας (Πραξ.α' 5).Ἐπλήρωσε δὲ τὸν οἶκον, οὐ ἦσαν καθήμενοι, κολυμβήθραν αὐτὸν ἀπεργαζομένη πνευματικήν, καὶ πληροῦσα τῇ του Σωτῆρος ἐπαγγελίαν, ἢν καὶ αὐτὴν ἀναλαμβανόμενος πρὸς αὐτοὺς ἔλεγεν, ὅτι Ἰωάννης μὲν ἐβάπτισεν ὕδατι, ὑμεῖς δὲ βαπτίσθήσεσθε ἐν Πνεύματι ἁγίῳ…. Ἀλλὰ καὶ τὴν κλῆσιν ἢν αὐτοῖς ἐπέθηκεν, ἐπαληθεύουσαν ἔδειξε δία γὰρ του ἐξ οὐρανοῦ τούτου ἤχου, ὄντως υιοὶ βροντῆς γεγόνασιν οἱ Ἀπόστολοι» (Λόγος εἰς τὴν Πεντηκ.). Τότε δὴ τότε αὐτὸ τὸ πανάγιον Πνεῦμα ἐνήργησεν εἰς τοὺς Ἀποστόλους τρεῖς μεταβολὰς (καὶ αὐταὶ αἱ μεταβολαὶ εἶναι κυρίως ὁ καρπὸς καὶ τῶν παρόντων πνευματικῶν γυμνασμάτων).

          Ἡ α' μεταβολὴ ήτο του νοὸς τῶν Ἀποστόλων, ἡ ὁποία μετέβαλεν εἰς αὐτοὺς ἐκείνας τὰς πρώτας ἰδέας ὅπου εἶχον περὶ τῶν πραγμάτων του κόσμου τούτου καί τοὺς ἔκαμε νᾷ γνωρίσουν καθαρὰ τὸ ταπεινὸν καὶ μάταιον τῶν παρόντων ἀγαθῶν καὶ ἐξεναντίας νᾷ γνωρίσουν τὸ μεγαλεῖον καὶ αἰώνιον τῶν μελλόντων, ὥστε ἐκεῖνοι οἱ ἴδιοι ὅπου ὀλίγον προτήτερα φιλονικοῦσαν αναμεταξύ τοὺς ποῖος ἀπὸ αὐτοὺς νᾷ ήτο ὁ πρῶτος καὶ μεγαλύτερος «ἐγένετο δὲ καὶ φιλονικία ἐν αὐτοῖς τὸ τις αὐτῶν δοκεῖ εἶναι μείζων» (Λουκ. 'βκ 24). Ὕστερα ἀφ' οὐ έλαβαν τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, εμετρούσαν δία μεγάλην εὐτυχίαν, τό νᾷ εἶναι μικρότεροι ἀπὸ ὅλους, τό νᾷ καταφρονοῦνται ἀπὸ ὅλους διὰ τὸν Χριστὸν καί τὸ νᾷ λογίζωνται ἀσθενεῖς, μωροί, ἄτιμοι, ὄνειδος, σκύβαλα καὶ σκουπίδια του κόσμου καὶ τῶν ἀνθρώπων «ἡμεῖς μωροὶ δία Χριστόν,ἡμεῖς ἀσθενεῖς, ἡμεῖς ἄτιμοι, ὡς περικαθάρματα του κόσμου ἐγεννήθημεν, πάντων περίψημα ἕως ἄρτι» (Α' Κόρι. Δ' 10).

            Τώρα ἀδελφὲ στοχάσου ἀνίσως έγινε καὶ εἲς εσὲ αὐτὴ ἡ μεταβολὴ του νοὸς διὰ μέσου τούτων τῶν πνευματικῶν γυμνασμάτων ὅπου ανάγνωσες καὶ ἕως εἲς ποῖον βαθμὸν έφθασες, διότι ἀνίσως καὶ ἕως τώρα ενόμισες ἔνα μεγάλο καλόν, τό νᾷ σε τιμοὺν καὶ νᾷ σε ἔχουν οἱ ἄνθρωποι εἰς ὑπόληψιν, τό νᾷ ζεῖς εἲς τὴν καρδίαν πάντων, ἤγουν τὸ νᾷ σε αγαποὺν ὅλοι, τό νᾷ γυρεύης πάντοτε καινούργιαις ἡδοναῖς καὶ νᾷ εξοδεύης εἰς αὐταῖς τὸν καιρὸν ὅπου σου ἐδόθη δία νᾷ κερδίσης τὰ αἰώνια ἀγαθὰ καί τὸ νᾷ ζῇς με τέλη καὶ ἀντιρρήσεις κοσμικάς, φανερὸν εἶναι ὅτι ὁ νοῦς σου ὡδηγεῖτο ἕως τώρα ἀπό τὸ πνεῦμα του κόσμου καὶ όχι ἀπό τὸ Πνεῦμα του Θεοῦ καὶ πρέπει δία τοῦτο νᾷ λυπήσαι καὶ νᾷ μετανοῇς, διότι ἀπέθανεν ὁ Χριστὸς καὶ ἀνέστη καὶ ἀνελήφθη εἲς τοὺς οὐρανούς, όχι δία νᾷ σου δώσει τὸ πνεῦμα του κόσμου, ἀλλὰ δία νᾷ σου δώσει τὸ Πνεῦμα τὸ ἰδικόν του καὶ εσὺ με τὴν κακὴν ζωὴν ὅπου έζησες δεν έγινες δεκτικὸς του θείου του Πνεύματος: «ἡμεῖς δὲ οὐ τὸ πνεῦμα του κόσμου ἐλάβομεν, ἀλλά τὸ Πνεῦμα τὸ ἐκ του Θεοῦ» (Α' Κορ. 'β 12). Πρέπει ὅμως ἀπὸ τώρα καὶ ὕστερα νᾷ εἷσαι αποφασισμένος νᾷ κάμνεις ὅλα τὰ ἐναντία, ἤγουν νᾷ ὁδηγήσαι με τὰς διδασκαλίας του Εὐαγγελίου καί του Ἀγίου Πνεύματος καὶ νᾷ μὴ λογιάζεις ἄλλη τιμήν, παρὰ ἐκείνην ὅπου σε μεγαλύνει ἐμπρὸς εἲς τὸν Θεὸν καὶ νᾷ μὴ ψηφὰς ἄλλον καλόν, παρὰ ἐκεῖνο ὅπου σου προξενεῖ τὴν ἀπόλαυσιν του Παραδείσου. Εἶναι καλὸν σημάδι πὼς ἡ χάρις του ἀγίου Πνεύματος άρχισε νᾷ φωτίζει τὸ νοῦ σου καὶ θέλει νᾷ σε μεταβάλλει ἀπὸ ἐκεῖνον ὅπου ήσουν εἲς άνδραν ἄλλον, καθὼς εἶναι γεγραμμένον περί του Σαοὺλ «καὶ ἐφαλεῖται ἐπὶ σε Πνεῦμα Κυρίου, καὶ στραφήσῃ εἲς ἄνδρα ἄλλον» (Α΄Βασιλ. ι 6) καὶ πρέπει δία τοῦτο νᾷ χαίρεις καὶ νᾷ εὐχαριστεῖς τὸν Κύριον, ὅπου σε ἐφώτισε με τὸ Ἅγιον του Πνεῦμα, δία νᾷ μὴ περιπατῇς πλέον ὡσὰν νήπιος, ἀλλὰ ὡσὰν ἄνδρας τέλειος «ὅτε ήμην νήπιος, ὡς νήπιος ἐφρόνουν ὡς νήπιος ἐλογιζόμην, ὅτε δὲ γέγονα ἀνήρ, κατήργηκα τά του νηπίου» (‘Α Κορ. Ιγ' 11) καὶ δία να μὴ ἀκολουθεῖς πλέον τὸ φρόνημα τῆς σαρκὸς ὅπου εἶναι θάνατος ἀλλά τὸ φρόνημα του Πνεύματος ὅπου εἶναι ζωὴ «τό γὰρ φρόνημα τῆς σαρκὸς θάνατος, τό δὲ φρόνημα του Πνεύματος, ζωὴ καὶ εἰρήνη» (Ρωμ. η' 6).

            Αἰσχύνθητι λοιπὸν δία τὴν περασμένην ζωὴν ὅπου έζησες όχι ὡσὰν οἰκεῖος του Χριστοῦ, ἀλλὰ ὡσὰν ξένος καὶ ἀλλότριος, με τὸ νᾷ μὴ εἶχες τὸ Πνεῦμα του Χριστοῦ, ἐπειδὴ κατὰ τὸν Απόστολο «εί τις Πνεῦμα Χριστοῦ οὺκ ἔχει οὗτος, οὺκ ἔστιν αὐτοῦ» (Ρωμ. η' 9). Καὶ παρακάλεσαι ταπεινῶς τὸ ἅγιον Πνεῦμα νᾷ μεταβάλλει τελείως τὸν νοῦ σου εἲς τὸ θεῖον του θέλημα, φωτίζωντας τὸν με τὴν χάρη του, όχι κατὰ τὴν ἐπιφάνεια ἀλλὰ κατὰ τὸ βάθος δία νᾷ μὴ ὑστερηθεὶς καὶ εσὺ τὸν φωτισμὸ καὶ τὴν χάρη του καὶ νᾷ λέγεις με τὸν Δαβὶδ «καί τὸ φῲς τῶν ὀφθαλμῶν μου, καὶ αὐτὸ οὐκ ἔστι μετ' ἐμοῦ» (Ψαλμ. 'ζλ 10) ἀλλὰ μᾶλλον νᾷ λαμβάνεις ἐπάνω εἲς τὸ ἀμυδρότερον φωτισμόν, ἄλλον καθαρώτερον καὶ λαμπρότερον φωτισμὸν καὶ νᾷ λέγεις «ἐν τῳ φωτὶ σου ὀψόμεθα φῲς» (Ψαλμ. λε' 10). Πὼς δὲ νᾷ συγκρατεῖς τὸν φωτισμὸν τοῦτον του Ἀγίου Πνεύματος εἲς τὸν νοῦ σου καὶ πὼς νᾷ μὴ τὸν ἀφήσεις νᾷ σβύσει: « Ἄκουσον τι σου λέγει ὁ θεῖος Χρυσόστομος, καθὼς τὸ φῲς του λύχνου με τὸ λάδι ἀνάπτει καὶ συγκρατείται και όταν σωθεί τὸ λάδι τότε σβύνει καὶ αὐτὸ, έτσι καὶ ἡ χάρις του ἀγίου Πνεύματος ἀνάπτει καί μας φωτίζει, ὅταν ἔχωμεν καλὰ ἔργα καὶ ἐλεημοσύνην εἲς τὴν ψυχὴ μας. Ὅταν δέ τὰ καλὰ ἔργα λείψουν καὶ ἡ ἐλεημοσύνη, ἀναχωρεῖ ἀπὸ ἡμᾶς καί τὸ φῲς του ἀγίου Πνεύματος «καθάπερ γὰρ τὸ λυχνιαῖον φῲς ἐλαίῳ κατέχεται καὶ ἀναλωθέντος τούτου, κακείνο σβέννυται, οὕτω δὴ καὶ ἡ του Πνεύματος χάρις, παρόντων μὲν ἡμῖν ἔργων ἀγαθῶν, καὶ ἐλεημοσύνης πολλῆς ἐπιχεομένης τῇ ψυχὴ , μένει καθάπερ ελαίω κατεχομένη ἡ φλὸξ ταύτης δὲ οὺκ οὔσης, ἄπεισι καὶ ἀναχωρεῖ». (Τόμ. 'θ λόγος 55). Καθὼς καί τὸ Πνεῦμα Κυρίου ὅπου ἐδόθη εἲς τὸν Σαούλ, ἀνεχώρησεν ἀπὸ λόγου του με τὸ νᾷ μὴ εἶχε γνώμην ὀρθὴν καὶ ἔργα θεάρεστα «Πνεῦμα Κυρίου ἀπέστη ἀπὸ Σαοὺλ» (Ἅ Βασιλ. ἲς 14), δία τοῦτο καὶ ὁ Παύλος παραγγέλει γράφων, τό Πνεῦμα μὴ σβέννυτε» (Ἅ Θεσς. Ε' 19).

            Λέγει γὰρ ὁ μέγας Βασίλειος καὶ καθὼς ἄλλη μὲν θερμότης εὑρίσκεται εἲς τὰ σώματα καθ' ἕξιν πολυχρόνιος, ἄλλη δὲ κατὰ διάθεσιν ολιγοχρόνιος, έτσι καί τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, εἲς ἄλλους μὲν παραμένει καθ' ἕξιν δία τὴν στερεότητα τῆς καλῆς τῶν γνώμης, ὡς ἠκολούθησεν εἲς τὸν Ελδὰδ καὶ Μωδάδ, περὶ τῶν ὁποίων γράφουσιν οἱ ἀριθμοὶ, ὅτι ἐπροφήτευον πάντοτε εἲς ἄλλους δὲ μόνον εὑρίσκεται ὡς διάθεσις, καὶ γρήγορα ἀναχωρεῖ δία τὸ ἀστερέωτον τῆς γνώμης τῶν, ὡς ἠκολούθησεν εἲς τὸν Σαοὺλ καὶ εἲς τοὺς ἑβδομήκοντα πρεσβυτέρους, οἱ ὁποῖοι μίαν φορὰ μόνον ἐπροφήτευσαν καὶ ὕστερον έχασαν τῆς προφητείας τὸ χάρισμα. Ὡς ἐν σώμασιν ὑγεία, ἤ θερμότης, ἤ ὅλως εὐκίνητοι διαθέσεις, οὕτω καὶ ἐν ψυχὴ πολλάκις ὑπάρχει τὸ Πνεῦμα, τοῖς δία τό τῆς γνώμης ἀνίδρυτον εὐκόλως ἢν ἐδέξατο χάριν ἀπωθουμένοις οἶος ὁ Σαοὺλ καὶ οἱ πρεσβύτεροι οἱ ἑβδομήκοντα τῶν υἱῶν Ἰσραήλ, πλὴν του Ελδὰδ καὶ Μωδὰδ «τούτοις γὰρ μόνοις ἐκ πάντων φαίνεται παραμεῖναν τὸ Πνεῦμα καὶ ὅλως είτις τούτοις τὴν προαίρεσιν παραπλήσιος» (Κεφ. 'ςκ περί του ἀγίου Πνεύματος).

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, «Πνευματικὰ Γυμνάσματα»

Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ· Λόγος εἰς τὴν Ἀνάληψιν τοῦ Κυρίου.

Βλέπετε αὐτὴ τὴ κοινὴ γιὰ μᾶς ἑορτὴ καὶ εὐφροσύνη, τὴν ὁποία ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς ἐχάρισε μὲ τὴν ἀνάσταση καὶ ἀνάληψή του στοὺς πιστούς; Ἐπήγασε ἀπὸ θλίψη.

Βλέπετε αὐτὴ τὴ ζωή, μᾶλλον δὲ τὴν ἀθανασία; Ἐπιφάνηκε σὲ μᾶς ἀπὸ θάνατο.

Βλέπετε τὸ οὐράνιο ὕψος, στὸ ὁποῖο ἀνέβηκε κατὰ τὴν ἀνύψωσή του ὁ Κύριος καὶ τὴν ὑπερδεδοξασμένη δόξα ποῦ δοξάσθηκε κατὰ σάρκα; Τὸ πέτυχε μὲ τὴ ταπείνωση καὶ τὴν ἀδοξία. Ὅπως λέγει ὁ ἀπόστολος γι᾿ αὐτόν, «ἐταπείνωσε τὸν ἑαυτό του γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, καὶ μάλιστα σταυρικοῦ θανάτου, γι᾿ αὐτὸ κι᾿ ὁ Θεὸς τὸν ὑπερύψωσε καὶ τοῦ χάρισε ὄνομα ἀνώτερο ἀπὸ κάθε ὄνομα, ὥστε στὸ ὄνομα τοῦ Ἰησ

οῦ νὰ καμφθεῖ κάθε γόνατο ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων καὶ νὰ διακηρύξει κάθε γλώσσα ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ Κύριος σὲ δόξα Θεοῦ Πατρός».(Φιλ. β´ 8-11).

Ἐὰν λοιπὸν ὁ Θεὸς ὑπερύψωσε τὸ Χριστό του γιὰ τὸ λόγο ὅτι ταπεινώθηκε, ὅτι ἀτιμάσθηκε, ὅτι πειράσθηκε, ὅτι ὑπέμεινε ἐπονείδιστο σταυρὸ καὶ θάνατο γιὰ χάρη μας, πῶς θὰ σώσει καὶ θὰ δοξάσει καὶ θὰ ἀνυψώσει ἐμᾶς, ἂν δὲν ἐπιλέξωμε τὴ ταπείνωση, ἂν δὲν δείξουμε τὴ πρὸς τοὺς ὁμοφύλους ἀγάπη, ἂν δὲν ἀνακτήσωμε τὶς ψυχές μας διὰ τῆς ὑπομονῆς τῶν πειρασμῶν, ἂν δὲν ἀκολουθοῦμε διὰ τῆς στενῆς πύλης καὶ ὁδοῦ, ποῦ ὁδηγεῖ στὴν αἰώνια ζωή, τὸν σωτηρίως καθοδηγήσαντα σ᾿ αὐτήν; «διότι, καὶ ὁ Χριστὸς ἔπαθε γιὰ μᾶς, ἀφήνοντάς μας ὑπογραμμὸ (παράδειγμα), γιὰ νὰ παρακολουθήσουμε τὰ ἴχνη του». (Α´ Πέτρ. β´ 21).

Ἡ ἐνυπόστατος Σοφία τοῦ ὑψίστου Πατρός, ὁ προαιώνιος Λόγος, ποὺ ἀπὸ φιλανθρωπία ἑνώθηκε μ᾿ ἐμᾶς καὶ μᾶς συναναστράφηκε, ἀνέδειξε τώρα ἐμπράκτως μιὰ ἑορτὴ πολὺ ἀνώτερη καὶ ἀπὸ αὐτὴ τὴν ὑπεροχή. Γιατὶ τώρα γιορτάζουμε τὴ διάβαση, τῆς σ᾿ αὐτὸν εὑρισκομένης φύσεώς μας, ὄχι ἀπὸ τὰ ὑπόγεια πρὸς τὴν ἐπιφάνεια τῆς γῆς, ἀλλὰ ἀπὸ τὴ γῆ πρὸς τὸν οὐρανὸ τοῦ οὐρανοῦ καὶ πρὸς τὸν πέρα ἀπὸ αὐτὸν θρόνο τοῦ δεσπότη τῶν πάντων.

Σήμερα ὁ Κύριος ὄχι μόνο στάθηκε, ὅπως μετὰ τὴν ἀνάσταση, στὸ μέσο τῶν μαθητῶν του, ἀλλὰ καὶ ἀποχωρίσθηκε ἀπὸ αὐτοὺς καί, ἐνῷ τὸν ἔβλεπαν, ἀναλήφθηκε στὸν οὐρανὸ καὶ εἰσῆλθε στ᾿ ἀληθινὰ ἅγια τῶν ἁγίων «καὶ ἐκάθησε στὰ δεξιὰ τοῦ Πατρὸς πάνω ἀπὸ κάθε ἀρχὴ καὶ ἐξουσία καὶ ἀπὸ κάθε ὄνομα καὶ ἀξίωμα, ποὺ γνωρίζεται καὶ ὀνομάζεται εἴτε στὸν παρόντα εἴτε στὸν μέλλοντα αἰώνα». (Ἐφ. α´ 20).

Γιατί λοιπὸν στάθηκε στὸ μέσο τους κι᾿ ἔπειτα τοὺς συνόδευσε; «Τοὺς ἐξήγαγε, λέγει, ἔξω ἕως τὴ Βηθανία», ἀλλὰ «καὶ ἀφοῦ σήκωσε τὰ χέρια του, τοὺς εὐλόγησε». (Λουκ. κδ´ 50). Τὸ ἔκαμε γιὰ νὰ ἐπιδείξει τὸν ἑαυτό του ὁλόκληρο σῶο καὶ ἀβλαβῆ, γιὰ νὰ παρουσιάσει τὰ πόδια ὑγιῆ καὶ βαδίζοντα σταθερά, αὐτὰ ποὺ ὑπέστησαν τὰ τρυπήματα τῶν καρφιῶν, τὰ ὁμοίως ἐπὶ τοῦ σταυροῦ καρφωμένα χέρια, τὴν ἴδια τη λογχισμένη πλευρά, ἂν ἔφεραν πάνω τους, τοὺς τύπους τῶν πληγῶν, πρὸς διαπίστωση τοῦ σωτηριώδους πάθους.

Ἐγὼ δὲ νομίζω ὅτι διὰ τοῦ «στάθηκε στὸ μέσο τῶν μαθητῶν» δεικνύεται καὶ τὸ ὅτι αὐτοὶ στηρίχθηκαν στὴ πίστη πρὸς αὐτόν, μὲ αὐτὴ τὴ φανέρωση καὶ εὐλογία του. Γιατὶ δὲν στάθηκε μόνο στὸ μέσο ὅλων αὐτῶν, ἀλλὰ καὶ στὸ μέσο της καρδιᾶς τοῦ καθενός, γιατὶ ἀπὸ ἐκείνη τὴν ὥρα οἱ ἀπόστολοι τοῦ Κυρίου ἔγιναν σταθεροὶ καὶ ἀμετακίνητοι.

Στάθηκε λοιπὸν στὸ μέσο τους καὶ τοὺς λέγει, «εἰρήνη σὲ σᾶς», τούτη τὴ γλυκιὰ καὶ σημαντικὴ καὶ συνηθισμένη του προσφώνηση. Τὴν διπλῆ εἰρήνη, πρὸς τὸ Θεὸ ποὺ εἶναι γέννημα τῆς εὐσέβειας καὶ αὐτὴ ποὺ ἔχουμε οἱ ἄνθρωποι μεταξύ μας. Καὶ καθὼς τοὺς εἶδε φοβισμένους καὶ ταραγμένους ἀπὸ τὴν ἀνέλπιστη καὶ παράδοξη θέα, γιατὶ νόμισαν ὅτι βλέπουν πνεῦμα - φάντασμα, αὐτὸς τοὺς ἀνέφερε πάλι τοὺς διαλογισμοὺς τῆς καρδιᾶς των, καὶ ἀφοῦ ἔδειξε ὅτι εἶναι αὐτὸς ὁ ἴδιος, πρότεινε τὴ διαβεβαίωση διὰ τῆς ἐξετάσεως καὶ ψηλαφήσεως. Ζήτησε φαγώσιμο, ὄχι γιατὶ εἶχε ἀνάγκη τροφῆς, ἀλλὰ γιὰ ἐπιβεβαίωση τῆς ἀναστάσεώς του.

Ἔφαγε δὲ μέρος ψητοῦ ψαριοῦ καὶ μέλι ἀπὸ κηρύθρα, ποὺ εἶναι καὶ αὐτὰ σύμβολα τοῦ μυστηρίου του. Δηλαδὴ ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἕνωσε στὸν ἑαυτό του καθ᾿ ὑπόσταση τὴ φύση μας, ποὺ σὰν ἰχθὺς κολυμποῦσε στὴν ὑγρότητα τοῦ ἡδονικοῦ καὶ ἐμπαθοῦς βίου, καὶ τὴν καθάρισε μὲ τὸ ἀπρόσιτο πῦρ τῆς Θεότητός του. Μὲ κηρύθρα δὲ μελισσιοῦ μοιάζει ἡ φύση μας γιατὶ κατέχει τὸ λογικὸ θησαυρὸ τοποθετημένο στὸ σῶμα σὰν μέλι στὴ κηρύθρα. Τρώγει ἀπὸ αὐτὰ εὐχαρίστως γιατὶ καθιστᾶ φαγητό του τὴ σωτηρία τοῦ καθενὸς ἀπὸ τοὺς μετέχοντας τῆς φύσεως. Δὲν τρώει ὁλόκληρο, ἀλλὰ μέρος «ἀπὸ κηρύθρα μέλι» ἐπειδὴ δὲν πίστευσαν ὅλοι καὶ δὲν τὸ παίρνει μόνος του, ἀλλὰ προσφέρεται ἀπὸ τοὺς μαθητές, γιατὶ τοῦ φέρνουν μόνο τοὺς πιστεύοντες σ᾿ αὐτόν, χωρίζοντάς τους ἀπὸ τοὺς ἀπίστους.

Κατόπιν τοὺς ὑπενθύμισε τοὺς λόγους του πρὶν τὸ πάθος, ποὺ ὅλοι πραγματοποιήθηκαν. Τοὺς ὑποσχέθηκε νὰ τοὺς στείλει τὸ ἅγιο Πνεῦμα, τοὺς εἶπε νὰ καθίσουν στὴν Ἱερουσαλὴμ μέχρι νὰ λάβουν δύναμη ἀπὸ ψηλά. Μετὰ τὴ συζήτηση ὁ Κύριος τοὺς ἔβγαλε ἀπὸ τὸ σπίτι καὶ τοὺς ὁδήγησε ἕως τὴ Βηθανία καὶ ἀφοῦ τοὺς εὐλόγησε, ὅπως ἀναφέραμε, ἀποχωρίσθηκε ἀπὸ αὐτοὺς καὶ ἀνυψώθηκε πρὸς τὸν οὐρανό, χρησιμοποιώντας νεφέλη σὰν ὄχημα καὶ ἀνῆλθε ἐνδόξως στοὺς οὐρανούς, στὰ δεξιὰ τῆς μεγαλοσύνης τοῦ Πατρός, καθιστώντας ὁμόθρονο τὸ φύραμά μας.

Καθὼς οἱ Ἀπόστολοι δὲν σταματοῦσαν νὰ κοιτάζουν τὸν οὐρανό, μὲ τὴ φροντίδα τῶν ἀγγέλων πληροφοροῦνται ὅτι ἔτσι θὰ ἔλθει πάλι ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ «θὰ τὸν ἰδοῦν ὅλες οἱ φυλὲς τῆς γῆς, νὰ ἔρχεται πάνω στὶς νεφέλες τοῦ οὐρανοῦ». (Ματθ. κδ´ 30). Τότε οἱ μαθητὲς ἀφοῦ προσκύνησαν ἀπὸ τὸ Ὄρος τῶν Ἐλαιών, ἀπὸ ὅπου ἀναλήφθηκε ὁ Κύριος, ἐπέστρεψαν στὴν Ἱερουσαλὴμ χαρούμενοι, αἰνώντας καὶ εὐλογώντας τὸ Θεὸ καὶ ἀναμένοντες τὴν ἐπιδημία τοῦ θείου Πνεύματος.

Ὅπως λοιπὸν ἐκεῖνος ἔζησε καὶ ἀπεβίωσε, ἀναστήθηκε καὶ ἀναλήφθηκε, ἔτσι κι᾿ ἐμεῖς ζοῦμε καὶ πεθαίνουμε καὶ θὰ ἀναστηθοῦμε ὅλοι. Τὴν ἀνάληψη ὅμως δὲν θὰ πετύχουμε ὅλοι, ἀλλὰ μόνο ἐκεῖνοι γιὰ τοὺς ὁποίους ζωὴ εἶναι ὁ Χριστὸς καὶ ὁ θάνατος εἶναι κέρδος, ὅσοι πρὸ τοῦ θανάτου σταύρωσαν τὴν ἁμαρτία διὰ τῆς μετανοίας, μόνο αὐτοὶ θὰ ἀναληφθοῦν μετὰ τὴν κοινὴ ἀνάσταση σὲ νεφέλες πρὸς συνάντηση τοῦ Κυρίου στὸν ἀέρα. (Α´ Θεσ. δ´ 17).

Ἂς ἔρθουμε στὸ ὑπερῷο μας, στὸ νοῦ μας προσευχόμενοι, ἂς καθαρίσουμε τοὺς ἑαυτούς μας γιὰ νὰ πετύχουμε τὴν ἐπιδημία τοῦ Παρακλήτου καὶ νὰ προσκυνήσουμε Πατέρα καὶ Υἱὸ καὶ ἅγιο Πνεῦμα, τώρα καὶ πάντοτε καὶ στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Γένοιτο.

Ὁσίου Συμεὼν τοῦ Νέου Θεολόγου· Λόγος εἰς τὴν Άνάστασιν τοῦ Κυρίου

Ἀδελφοὶ καὶ πατέρες, ἦρθε τὸ Πάσχα, ἡ χαρμόσυνη μέρα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ἡ αἰτία κάθε εὐφροσύνης καὶ ἀγαλλιάσεως, ποὺ ἔρχεται μία φορὰ τὸν χρόνο ἢ μᾶλλον ἔρχεται καθημερινὰ καὶ συνεχῶς σ᾿ ἐκείνους ποὺ κατανοοῦν τὸ μυστικό της νόημα. Ἦρθε καὶ γέμισε τὶς καρδιές μας χαρὰ καὶ ἀγαλλίαση λύνοντας τὸν κόπο τῆς πάνσεπτης νηστείας καὶ τελειοποιώντας καὶ παρηγορώντας τὶς ψυχές μας.
Ἂς εὐχαριστήσουμε λοιπὸν τὸν Κύριο, ποὺ μᾶς πέρασε μέσα ἀπὸ τὸ πέλαγος τῆς νηστείας καὶ μᾶς ὁδήγησε μὲ εὐφροσύνη στὸ λιμάνι τῆς Ἀναστάσεώς του...
Ἂς ἐξετάσουμε ποιὸ εἶναι τὸ μυστήριο τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ καὶ Θεοῦ μας, ποὺ συντελεῖται κατὰ παράδοξο τρόπο σὲ ὅσους τὸ ἐπιθυμοῦν, πῶς θάπτεται ὁ Χριστὸς μέσα μας σὰν σὲ μνῆμα καὶ πῶς ἑνώνεται μὲ τὶς ψυχές μας καὶ ἀνασταίνεται συνανασταίνοντας κι ἐμᾶς.
Ὁ Χριστὸς καὶ Θεός μας, ἀφοῦ κρεμάσθηκε στὸν σταυρό, σταύρωσε ἐπάνω σ᾿ αὐτὸν τὴν ἁμαρτία τοῦ κόσμου· κι ἀφοῦ γεύθηκε τὸν θάνατο, κατέβηκε στὰ κατώτατα τοῦ Ἅδη. Ὅπως λοιπὸν τότε ἀνεβαίνοντας ἀπὸ τὸν Ἅδη ἐπέστρεψε στὸ ἄχραντο σῶμα του - ἀπὸ τὸ ὁποῖο δὲν ἀποχωρίσθηκε καθόλου - κι ἀμέσως ἀναστήθηκε καὶ μετὰ ἀνῆλθε στοὺς οὐρανοὺς μὲ δόξα πολλὴ καὶ δύναμη, ἔτσι ἀκριβῶς καὶ τώρα, ὅταν ἐμεῖς ἐξερχόμαστε ἀπὸ τὸν κόσμο καὶ εἰσερχόμαστε μὲ τὴν ἐξομοίωση τῶν παθημάτων τοῦ Κυρίου στὸν τάφο τῆς μετανοίας καὶ τῆς ταπεινώσεως, αὐτὸς ὁ ἴδιος κατεβαίνει ἀπὸ τοὺς οὐρανούς, εἰσέρχεται στὸ σῶμα μας σὰν σὲ τάφο, ἑνώνεται μὲ τὶς νεκρωμένες πνευματικὰ ψυχές μας καὶ τὶς ἀνασταίνει. Ἔτσι παρέχει τὴ δυνατότητα σ᾿ ἐκεῖνον ποὺ συναναστήθηκε μαζί του νὰ βλέπει τὴ δόξα τῆς μυστικῆς του ἀναστάσεως.
Ἀνάσταση λοιπὸν τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ δική μας ἀνάσταση τῶν κάτω κειμένων. Γιατί πῶς θὰ ἀναστηθεῖ αὐτὸς ποὺ ποτὲ δὲν ἔπεσε σὲ ἁμαρτία, καθὼς εἶναι γραμμένο, μήτε ἀλλοιώθηκε στὸ ἐλάχιστο ἡ δόξα του; Ἢ πῶς θὰ δοξασθεῖ ἐκεῖνος ποὺ εἶναι ὑπερδεδοξασμένος καὶ ἐξουσιάζει τὰ σύμπαντα;
Ἡ Ἀνάσταση καὶ ἡ δόξα τοῦ Χριστοῦ, καθὼς εἴπαμε, εἶναι ἡ δική μας δόξα. Ἀφ᾿ ὅτου δηλ. ἐκεῖνος
οἰκειοποιήθηκε τὴν ἀνθρώπινη φύση, ὅσα ἐνεργεῖ σ᾿ ἐμᾶς τὰ ἐπιγράφει στὸν ἑαυτό του. Ἡ ἀνάσταση λοιπὸν τῆς ψυχῆς εἶναι ἡ ἕνωσή της μὲ τὴ ζωή. Ὅπως ἀκριβῶς τὸ νεκρὸ σῶμα δὲν μπορεῖ νὰ ζήσει, ἂν δὲ δεχθεῖ μέσα του τὴ ζωντανὴ ψυχὴ καὶ δὲ σμίξει ἄμικτα μ᾿ αὐτήν, ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ δὲ μπορεῖ νὰ ζήσει μόνη της, ἂν δὲν ἑνωθεῖ ἀρρήτως κι ἀσυγχύτως μὲ τὸν Θεό, ποὺ εἶναι ἡ ὄντως αἰώνια ζωή. Εἶναι δηλ. νεκρὴ πρὶν ἀπὸ τὴν ἐν γνώσει καὶ ὀράσει καὶ αἰσθήσει ἕνωσή της μὲ τὸν Χριστό, κι ἂς εἶναι νοερὴ κι ἀθάνατη ἀπὸ τὴ φύση της.
Οἱ περισσότεροι ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους πιστεύουν στὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, πολὺ λίγοι ὅμως εἶναι αὐτοὶ ποὺ τὴν βλέπουν καθαρά· κι αὐτοὶ ποὺ δὲν τὴν εἶδαν, δὲν μποροῦν νὰ προσκυνήσουν τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ ὡς Ἅγιο καὶ Κύριο.... Καὶ τὸ ἱερότατο λόγιο, ποὺ καθημερινὰ ἔχουμε στὸ στόμα, δὲν λέει «Ἀνάστασιν Χριστοῦ πιστεύοντες» ἀλλὰ τί; «Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι, προσκυνήσωμεν ἅγιον Κύριον Ἰησοῦν τὸν μόνον ἀναμάρτητον».
Πῶς λοιπόν μας προτρέπει τώρα τὸ Ἅγιο Πνεῦμα νὰ λέμε ὅτι εἴδαμε αὐτὴν ποὺ δὲν εἴδαμε, ἀφοῦ μάλιστα μιὰ φορὰ ἀναστήθηκε ὁ Χριστὸς πρὶν χίλια χρόνια κι οὔτε τότε τὸν εἶδε κανεὶς ν᾿ ἀνασταίνεται; Ἄραγε μήπως ἡ Ἁγία Γραφὴ θέλει νὰ λέμε ψέματα; Ὄχι βέβαια· ἀλλὰ αὐτὸ ποὺ μᾶς προτρέπει νὰ ὁμολογοῦμε εἶναι ἡ ἀλήθεια, ἐπειδὴ ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ συντελεῖται μέσα στὸν κάθε πιστὸ κι ὄχι μόνο μία φορά, ἀλλὰ κάθε ὥρα θὰ λέγαμε, ἀφοῦ αὐτὸς ὁ ἴδιος ὁ Δεσπότης Χριστὸς ἀνασταίνεται μέσα καὶ λαμπροφορεῖ καὶ ἀπαστράπτει τὶς ἀστραπὲς τῆς ἀφθαρσίας καὶ τῆς θεότητος. Γιατὶ ἡ φωτοφόρος παρουσία τοῦ πνεύματός μας ὑποδεικνύει τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἢ μᾶλλον μᾶς ἀξιώνει νὰ δοῦμε αὐτὸν τὸν ἴδιο τὸν ἀναστάντα. Γι᾿ αὐτὸ καὶ λέμε:
«Θεὸς Κύριος καὶ ἐπέφανεν ἡμῖν» (Ψαλμ. 117,27, Θεὸς εἶναι ὁ Κύριός μας καὶ φανερώθηκε σὲ μᾶς).
Σ᾿ ὅσους λοιπὸν ἀποκαλυφθεῖ ὁ ἀναστημένος Χριστός, πάντως πνευματικὰ ἐμφανίζεται στὰ πνευματικά τους μάτια. Γιατί, ὅταν ἔρχεται σὲ μᾶς διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μᾶς ἀνασταίνει ἐκ νεκρῶν, μᾶς ζωοποιεῖ καὶ μᾶς δίνει τὴ χάρη νὰ τὸν βλέπουμε μέσα μας ὁλοζώντανο, αὐτὸν τὸν ἀθάνατο καὶ ἀνώλεθρο καὶ νὰ γνωρίζουμε πλήρως, ὅτι αὐτὸς μᾶς συνανασταίνει καὶ μᾶς συνδοξάζει, ὅπως μαρτυρεῖ ἡ Ἁγία Γραφή.

Κυριακὴ τῆς Σαμαρείτιδος

Η Ευαγγελική Περικοπή της Κυριακής της Σαμαρείτιδος αναφέρεται στο διάλογο που είχε ο Ιησούς Χριστός με μια Σαμαρείτιδα γυναίκα, η οποία μάλιστα εθεωρείτο από τους Εβραίους ως ξεπεσμένη και αμαρτωλή, που είχε αρνηθεί και προδώσει την εθνική Ιουδαϊκή της ταυτότητα. Γι’ αυτό ο Ευαγγελιστής Ιωάννης τονίζει ότι δεν συνήθιζαν να έχουν κάποια επικοινωνία ή επαφή οι Εβραίοι με τους Σαμαρείτες. ΄Οπως, όμως, και στην περίπτωση της παραβολής του Καλού Σαμαρείτη, όπου αποδεικνύεται ότι κοντά στον Θεό δεν βρίσκεται αυτός που θεωρητικά διεκδικεί κάτι τέτοιο, αλλά εκείνος ο οποίος ποιεί το θέλημα του Θεού.

 Έρχεται ο Χριστός σε μια πόλη της Σαμάρειας που λέγεται Σιχάρ. (Σαμάρεια ονομάσθηκε η πόλη που έκτισε το 880 π.Χ. ο βασιλιάς του Ισραήλ, Αμβρί, έπειτα το όρος Σομόρ που ήταν η ακρόπολή της και τέλος όλο το βόρειο βασίλειο του Ισραήλ, που καταλύθηκε από τους Ασσυρίους το 721 π.Χ. και ο ηγεμόνας τους εγκατέστησε εκεί εθνικούς από πολλά μέρη).

 Εκεί ήταν η πηγή του Ιακώβ, το πηγάδι που εκείνος είχε ανοίξει. Κουρασμένος ο Ιησούς από την οδοιπορία κάθισε μόνος του δίπλα από το πηγάδι, γιατί οι μαθητές του πήγαν να αγοράσουν τροφές. Έρχεται εκεί μια γυναίκα από τη Σαμάρεια να πάρει νερό και ο Ιησούς διψώντας ως άνθρωπος, της ζήτησε νερό.

 Αυτή αντελήφθηκε από την εμφάνισή του ότι ήταν Ιουδαίος και θαύμασε πως ένας Ιουδαίος ζητά νερό από την εθνική Σαμαρείτιδα. Αν γνώριζες, της είπε, τη δωρεά του Θεού, ποιός είναι αυτός που σου ζητά να πιεί νερό, εσύ θα του ζητούσες και θα σου έδινε ζωντανό νερό. Δωρεά του Θεού είναι, επειδή θεωρεί αγαπητούς όλους ακόμα και τους μισητούς από του Ιουδαίους εθνικούς και προσφέρει τον εαυτό του και καθιστά τους πιστούς σκεύη δεκτικά της Θεότητάς του.

 Η Σαμαρείτιδα δεν κατάλαβε το μεγαλείο του ζωντανού νερού, απορεί που θα βρεί νερό χωρίς κουβά σε ένα βαθύ πηγάδι. Έπειτα επιχειρεί να τον συγκρίνει με τον Ιακώβ, που τον αποκαλεί πατέρα, εξυμνώντας το γένος από το τόπο και εξαίρει το νερό με τη σκέψη ότι δεν μπορεί να βρεθεί καλύτερο. Όταν όμως άκουσε ότι το «νερό που θα σου δώσω» θα γίνει πηγή που τρέχει προς αιώνια ζωή, άφησε λόγο ψυχής που ποθεί και οδηγείται προς τη πίστη και ζήτησε να το λάβει για να μη ξαναδιψάσει. Ο Κύριος θέλοντας να αποκαλύπτεται λίγο λίγο, της λέγει να φωνάξει τον άνδρα της, γνωρίζοντάς της πόσους άνδρες είχε και αυτόν που έχει τώρα δεν είναι δικός της. Εκείνη όμως δεν στενοχωρείται από τον έλεγχο, αλλά αμέσως καταλαβαίνει ότι ο Κύριος είναι προφήτης και του ζητά εξηγήσεις σε θεολογικά και όχι μόνο ζητήματα.

Ρωτά που πρέπει να λατρεύεται σωστά ο Θεός, εδώ σ' αυτό το τόπο ή στα Ιεροσόλυμα; Και τότε παίρνει την απάντηση, ότι έρχεται η ώρα οπότε ούτε στο όρος αυτό ούτε στα Ιεροσόλυμα θα προσκυνήτε τον Πατέρα. Της γνωρίζει μάλιστα ότι η σωτηρία είναι από τους Ιουδαίους, δεν είπε θα είναι, στο μέλλον, γιατί ήταν αυτός ο ίδιος. Έρχεται ώρα και είναι τώρα που οι αληθινοί προσκυνητές θα προσκυνούν το Πατέρα κατά Πνεύμα και αλήθεια.

 Γιατί ο ύψιστος και προσκυνητός Πατέρας, είναι Πατέρας αυτοαληθείας, δηλαδή του μονογενούς Υιού και έχει Πνεύμα αληθείας, το Πνεύμα το Άγιο και αυτοί που τον προσκυνούν, το πράττουν έτσι διότι ενεργούνται δι' αυτών. Ο Κύριος απομακρύνει κάθε σωματική έννοια τόπο και προσκύνηση, λέγοντας: «Πνεύμα ο Θεός και αυτοί που τον προσκυνούν πρέπει να τον προσκυνούν κατά Πνεύμα και αλήθεια». Ως πνεύμα που είναι ο Θεός είναι ασώματος, το δε ασώματο δεν ευρίσκεται σε τόπο ούτε περιγράφεται με τοπικά όρια. Ως ασώματος ο Θεός δεν είναι πουθενά, ως Θεός  είναι παντού, ως συνέχων και περιέχων το πάν.

 Παντού είναι ο Θεός όχι μόνο εδώ στη γη αλλά και υπεράνω της γης. Βέβαια και η ψυχή και ο άγγελος είναι ασώματα, δεν είναι όμως σε τόπο, αλλά δεν είναι και παντού, γιατί δεν συνέχουν το σύμπαν αλλά αυτά έχουν ανάγκη του συνέχοντος.

 Η Σαμαρείτιδα καθώς άκουσε από το Χριστό αυτά τα εξαίσια και θεοπρεπή λόγια, αναπτερωμένη, μνημονεύει τον προσδοκώμενο και ποθούμενο Μεσσία, τον λεγόμενο Χριστό που όταν έρθει θα τα διδάξει όλα. Έτσι προλαβαίνει περί του Χριστού ότι θα διδάξει όλη την αλήθεια. Μόλις την είδε ο Κύριος τόσο θερμή της λέγει απροκάλυπτα: Εγώ είμαι ο Χριστός, που σου μιλώ. Εκείνη γίνεται αμέσως εκλεκτή ευαγγελίστρια και αφήνοντας τη στάμνα και το σπίτι της τρέχει και παρασύρει όλους τους Σαμαρείτες πρός το Χριστό και αργότερα με τον υπόλοιπο φωτοειδή βίο της (ως Αγία Φωτεινή 26 Φεβρουαρίου) σφραγίζει με το μαρτύριο την αγάπη της προς τον Χριστό.

 Το παράδειγμα της Σαμαρείτισσας που μας προβάλλει η Εκκλησία μας, αποβλέπει επίσης να δώσει ένα μήνυμα ελπίδας σε όσους από εμάς έχουμε εγκλωβισθεί κι αιχμαλωτισθεί από μεγάλες αμαρτίες, να συνειδητοποιήσουμε ότι, όταν ζητήσουμε συγχώρεση από τον Θεό, και δείξουμε πραγματική μετάνοια, μας δέχεται πάλι κοντά Του. Ταυτόχρονα με την αναφορά στην έκλυτη κι αμαρτωλή ζωή της Σαμαρείτιδος γυναίκας, που άλλαξε τόσους άνδρες, με τις παράνομες σχέσεις της, η Εκκλησία μας θέλει να μας υπενθυμίσει και να μας υπογραμμίσει τη σημασία του Μυστηρίου του Γάμου.